ITPO Ciepłownictwo mpec FIS gospodarka odpadami

Energia z odpadów nową drogą dla polskiego ciepłownictwa

PFR dla Miast
Energia z odpadów nową drogą dla polskiego ciepłownictwa

Polski system ciepłownictwa w Polsce składa się z zainstalowanych urządzeń do produkcji ciepła o mocy prawie 54 tys. MW. Produkcja ciepła zdominowana jest jednak przez paliwa kopalne, a zdecydowana większość instalacji jest nieefektywna energetycznie. Z drugiej strony Polska mierzy się z problemem zagospodarowania odpadów, który staje się coraz większym kosztem zarówno dla gmin, jak i końcowych użytkowników – czyli mieszkańców. Jako odpowiedź na powyższe problemy Polski Fundusz Rozwoju powołał dedykowany program „Energia z Odpadów”, który powstał w ramach PFR Green Hub. Aby sprostać wymaganiom efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych konieczna będzie przebudowa tych już istniejących, zwiększająca wytwarzanie ciepła z OZE i kogeneracji oraz wykorzystanie ciepła z odpadów.

Inicjatywa „Energia z odpadów” adresuje potrzeby samorządów w zakresie zagospodarowania frakcji palnej odpadów komunalnych (RDF) w sposób zgodny z regulacjami prawnymi i ekonomicznie uzasadniony, a jednocześnie odpowiada na konieczność wymiany przestarzałych, nieefektywnych energetycznie źródeł wytwarzania ciepła. W wielu przypadkach rozwiązaniem wskazanych problemów będzie budowa sieci wystandaryzowanych instalacji termicznego przetwarzania odpadów (ITPO). Fundusz Inwestycji Samorządowych zarządzany przez Polski Fundusz Rozwoju ma w swoim portfelu tego typu inwestycję – Instalację Termicznego Przekształcania Odpadów w Olsztynie i widząc potencjał inwestycyjny i społeczny tego typu instalacji postanowił zachęcić do nich kolejne polskie samorządy.

Dlaczego ITPO?

Sieć ITPO przeważa przede wszystkim dlatego, że może pomóc rozwiązać problem ciepłowniczy w maksymalnie dużej liczbie samorządów – zarówno pod względem produkcji energii cieplnej, jak i elektrycznej, obniżyć koszty transportu, a także zmniejszyć nakłady inwestycyjne dzięki seryjnej produkcji wystandaryzowanych rozwiązań. Realizacja projektów ITPO to również obniżenie opłaty za zagospodarowanie odpadów – brak dostatecznych mocy przerobowych ITPO w Polsce powoduje nadmierne obciążenie finansowe mieszkańców, których gminy nie zabezpieczyły długoterminowego odbioru frakcji palnej odpadów komunalnych.

Branża odpadowa spotyka się z brakiem możności stabilnego zagospodarowania odpadów (…) obowiązek, które nakładają dyrektywy unijne i krajowe, czyli zakaz składowania odpadów powyżej 6MJ powoduje przy braku tego typu instalacji w Polsce, tzw.turystykę odpadową – ceny od 150 euro w górę z transportem.

Tomasz Uciński – Prezes, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Koszalinie

Według prognoz GUS w 2020 roku w Polsce powstało łącznie 13,1 mln ton odpadów komunalnych, tj. 346 kg per capita, a w 2050 roku wolumen ten wzrośnie do poziomu 15,5 mln ton, tj. 468 kg per capita. Dla porównania średni wolumen odpadów komunalnych w UE w 2020 r, wynosił 505 kg per capita, przy czym największa ilość tych odpadów powstaje w Danii (845 kg per capita). Wskazuje to, że Polska, jak pozostałe kraje rozwinięte musi przygotować się na zagospodarowanie rosnącej podaży odpadów komunalnych. W porównaniu do innych państw UE o rozwiniętej gospodarce odpadami, Polska charakteryzuje się niższym poziomem efektywnego zagospodarowania odpadów komunalnych, co przejawia się w wysokim udziale składowania i relatywnie niewielkim udziale termicznego przekształcania tych odpadów. Biorąc pod uwagę rosnącą podaż RDFu oraz utrzymującą się nierównowagę mocy przerobowych, potencjał dla nowych projektów ITPO jest znaczący.

 

 

Stan aktualny w Polsce

Aktualnie w Polsce posiadamy 7 instalacji termicznego przekształcania odpadów z blisko 1 mln przepustowości na 38 milionowy kraj. W Niemczech przepustowość jest 26 razy większa przy jedynie 2 razy większej populacji. Pomimo wysokiego nasycenia tymi instalacjami na zachodzie, planowane są kolejne – w Niemczech, Francji czy Włoszech. Oznacza to wysoki poziom bezpieczeństwa takich inwestycji, również w Polsce.

Produkcja RDF w Polsce 4,5 do 6 mln ton, wydajność instalacji dedykowanych termicznemu przekształcaniu odpadów, jak i cementowni to jest ok. 1,5 mln ton rocznie, więc deficyt wynosi w przybliżeniu ok. 1,6 – 3,1 mln ton rocznie. Chcąc zapełnić tę lukę instalacjami pokroju Olsztyna czy Poznania można wybudować ich 10. Natomiast gdy uwzględnić mniejsze samorządy, z mniejszą zdolnością do przyjęcia ciepła, to możemy wyliczyć od 40 do 50 cztery razy mniejszych instalacji.

Powinniśmy aspirować do tego, aby koszt zagospodarowania odpadów był niższy i nic nie stoi na przeszkodzie, aby tego typu instalacje mogły dzisiaj w wielu miastach powstać.

Marcin Borek, dyrektor Departamentu Inwestycji Samorządowych

Rosnące ceny uprawnień do emisji

Szybkiego działania wymagają również rosnące koszty zakupu uprawnień do CO2, które znacznie obciążają kondycję finansową przedsiębiorstw energetyki cieplnej. W praktyce może to wskazywać na konieczność długoterminowego wsparcia PECów przez samorządy lub państwo. W przypadku braku pomocy z powyższych źródeł przedsiębiorstwa będą zmuszone przerzucić te koszty na końcowego odbiorcę energii cieplnej, tj. mieszkańca.

Statystycznie przedsiębiorstwo ciepłownicze w Polsce miało 1,5 mln zł straty za 2019 rok i 3,5 mln straty za 2020 rok. Dodając do tego rosnące ceny koszty uprawnień do emisji, okazuje się, że mamy do czynienia z początkiem tsunami postępujących strat w spółkach ciepłowniczych w Polsce. Według wyliczeń Departamentu Inwestycji Samorządowych PFR średnie przedsiębiorstwo ciepłownicze przez najbliższe 5 lat (2022-2026) wygeneruje od 100 do 130 mln zł straty.

Dlaczego warto?

Powstanie nowych inwestycji ITPO może wspomóc zarówno polski system ciepłownictwa, jak i problem zagospodarowania rosnącej podaży odpadów komunalnych. Podsumowując inwestycje niosą za sobą poniższe korzyści:

  • Obniżenie kosztu zagospodarowania frakcji palnej odpadów komunalnych i zapewnienie samorządom długoterminowej stabilności kosztu tej usługi
  • Stabilizacja opłaty za wywóz i zagospodarowanie odpadów pobieranej przez samorządy od mieszkańców
  • Poprawa jakości powietrza w Polsce poprzez ograniczenie emisji CO2 i innych zanieczyszczeń
  • Ustabilizowanie cen ciepła dzięki zmniejszeniu ich zależności od ceny zakupu uprawnień do emisji CO2 za sprawą wymiany źródeł węglowych
  • Istotne zmniejszenie zależności od importu węgla kamiennego poprzez optymalne wykorzystanie frakcji palnej odpadów komunalnych – RDF jest lokalnie wytwarzanych surowcem energetycznym
  • Brak działań w kierunku dekarbonizacji źródeł wytwarzania ciepła może skutkować koniecznością subsydiowania działalności PECu komunalnego i brakiem środków na ważne inwestycje gminy

Warsztaty dot. finansowania inwestycji w ITPO dla samorządów „Energia z odpadów” odbyły się 13 grudnia 2021 roku. Nagranie dostępne jest pod linkiem.

PFR dla Miast
Poprzedni artykuł
Kobiety dla Miast – jakie projekty realizują?
Jak miasta mogą wdrażać strategie gospodarki cyrkularnej?
Następny

Zainteresują Cię również