Jestem z miasta: Jaka przyszłość czeka Gdańsk?

W artykule z cyklu “Jestem z miasta” przedstawiamy kolejną oddolną inicjatywę, która aktywizuje mieszkańców, ale przede wszystkim jest katalizatorem lokalnych zmian. Tym razem zapraszamy do zapoznania się z działalnością gdańskiego Instytutu Kultury Miejskiej, który prezentuje Gdańszczanom nieoczywiste fakty o mieście, a ponadto we współpracy z Infuture.Institute, stworzyło mapę wyzwań najistotniejszych dla Gdańska w perspektywie następnych 50 lat.

Instytut Kultury Miejskiej to samorządowa instytucja kultury, która działa w Gdańsku od 2011 roku. Jej misją jest ożywienie kulturalne miasta, zarówno poprzez inicjowanie projektów kulturalnych, jak i prowadzenie strategicznych działań na rzecz zwiększenia roli kultury w życiu miasta. W centrum zainteresowań Instytutu znajduje się wykorzystanie przestrzeni publicznej jako miejsca rozwoju sztuki i inspirowanie mieszkańców Gdańska do odkrywania alternatywnego oblicza miasta, poznawania jego historii i tożsamości. Wplatanie działań artystycznych do miejsc nietypowych, zapomnianych to chęć nadania osamotnionym przestrzeniom miejskim nowego życia i odkrycia na nowo ich potencjału.

Instytut Kultury Miejskiej poświęca także wiele uwagi działaniom związanym z budowaniem świadomości społecznej na temat procesu transformacji, jaki czeka miasto w kontekście wyzwań przyszłości: zmian klimatycznych, urbanizacji, gospodarki energetycznej czy rozwoju nowych technologii. W 2020 roku instytucja zrealizowała wspólnie z Infuture.instutute kilkumiesięczny projekt badawczy, wykorzystujący metodę foresightu strategicznego, czyli przewidywania możliwych scenariuszy przyszłości oraz szans i zagrożenia, jakie niosą, w oparciu i zaobserwowane trendy.

Uczestnicy w trakcie warsztatów tworzenia gier karcianych. Żródło: Zasoby Instytutu Kultury Miejskiej.

Efektem projektu było zdefiniowanie najważniejszych wyzwań Gdańska w perspektywie kolejnych 50 lat i nakreślenie 4 możliwych scenariuszy przyszłości miasta. W proces badawczy zaangażowani byli zarówno eksperci, urzędnicy, jak i mieszkanki oraz mieszkańcy Gdańska. Zwieńczeniem badania było dodatkowo stworzenie zestawu kart “Miasto przyszłości”, które przedstawiają czynniki, jakie będą miały wpływ na kształtowanie miast. Karty można pobrać za darmo ze strony podsumowującej projekt  https://gdanskprzyszlosci.pl/. Mogą one posłużyć jako wsparcie przy projektowaniu nowych rozwiązań lub po prostu stać się narzędziem do twórczego spojrzenia na wyzwania, jakie czekają nas za kilkadziesiąt lat.

Kontynuacją wizji na temat Gdańska przyszłości był zorganizowany przez IKM cykl warsztatów i spotkań z ekspertami, podczas których poruszone zostały tematy świadomej konsumpcji, wpływu człowieka na przyrodę czy gospodarki odpadami. Dyskusję na temat wyzwań zmieniającego się świata IKM postanowił podjąć także z bardzo istotną grupą społeczną, która stanowi głos nowego pokolenia - dziećmi i młodzieżą. Podczas serii wydarzeń najmłodsi mieszkańcy Gdańska mieli możliwość wzięcia udziału w spacerach tematycznych, dotyczących m.in. przyszłości sztuki w mieście i architektury oraz w warsztatach urbanistycznych, w trakcie których powstały makiety Gdańska osadzonego w kontekście zagrożeń i potencjalnych możliwości miasta. Młodzież natomiast wzięła udział w warsztatach tworzenia gier karcianych. Na podstawie scenariuszy foresightowych uczestnicy zaprojektowali własną grę karcianą, której celem jest stawianie gracza przed rzeczywistymi dylematami w procesie rozwoju miasta przyszłości.

Materiały wykorzystane podczas warsztatów tworzenia gier karcianych. Żródło: Zasoby Instytutu Kultury Miejskiej.

Działania realizowane przez IKM sprzyjają także włączeniu mieszkańców w rozwój miasta. Instytut co lato organizuje spacery po mniej turystycznych dzielnicach Gdańska z Lokalnymi Przewodnikami i Przewodniczkami. Ich uczestnicy mają szansę zapoznać się z historią miejsc, których nie znajdzie się w turystycznych przewodnikach. Po dzielnicach oprowadzają mieszkańcy, którzy najlepiej znają ukryte podwórka i zakamarki.

Instytut Kultury Miejskiej ma w planach kontynuację projektu i dalsze angażowanie przedstawicieli przyszłych generacji w tworzenie wizji przyszłości Gdańska, jako pokolenia, którego decyzje podjęte dziś będą kształtowały przyszły świat.