Miejskie Innowacje #8 – przegląd informacji z kraju i ze świata

Zapraszamy do zapoznania się z dwutygodniowym podsumowaniem najciekawszych miejskich wiadomości z kraju i ze świata. W prasówce znajdziecie informacje o innowacyjnych projektach, interesujących raportach na temat samorządów oraz zmianach legislacyjnych dotyczących miast.

W tym wydaniu piszemy m.in. o wykorzystaniu termowizji do wykrywania strat ciepła w skali aglomeracji, współtworzeniu przestrzeni miejskiej z dziećmi w Minecrafcie, możliwości zdobycia dotacji na projekty energetyczno-klimatyczne, a także roli prywatności danych przy współpracy z firmami technologicznymi. Zapraszamy!

Informacje z Polski:

• Pandemia stymuluje miasta do modernizacji – raport PIE
• Termowizja z lotu ptaka pomoże wykryć straty ciepła
• Dzieci projektują Rzeszów w Minecrafcie
• Prosta wymiana kopciuchów dzięki innowacyjnej aplikacji
• Paczkomatoza nowym wyzwaniem polskich miast

Informacje ze Świata:

• European City Facility – nabór projektów energetyczno-klimatycznych
• Prywatność danych kością niezgody miejskich projektów cyfrowych
• Dania organizuje konkurs na najdzikszą gminę
• Jak ciąć koszty i nie stracić poparcia mieszkańców?
• Prototypowanie przestrzeni miejskiej na przykładzie Sztokholmu

Pandemia stymuluje miasta do modernizacji – raport PIE

Polski Instytut Ekonomiczny zbadał jak pandemia wpłynęła na finanse i decyzje samorządów podejmowanie w samorządach w 2020 roku. Choć większość miast doświadczyła pogorszenia sytuacji budżetowej, obserwowana jest także chęć zbudowania odporności poprzez inwestycje, m.in. w cyfryzację. Aż 81% badanych miast powyżej 100 tys. mieszkańców deklaruje wzrost działań w obszarze cyfryzacji swoich usług, natomiast w mniejszych ośrodkach występuje on znacznie rzadziej (60% w średnich i 39% w małych miastach), co w dłuższym okresie może powiększyć dystans rozwojowy między miastami różnych wielkości.

Termowizja z lotu ptaka pomoże wykryć straty ciepła

W Wejherowie, Gdyni, Rumi i Redzie odbywają się nocne naloty samolotowe z wykorzystanie termowizji. Głównym celem innowacyjnego projektu jest uchwycenie kontrastu temperaturowego w miejscach, gdzie przebiegają sieci ciepłownicze. W wyniku tego procesu powstaną mapy ciepła, które pomogą zidentyfikować straty ciepła w publicznych i prywatnych budynkach, co z kolei umożliwi wytyczenie priorytetów przyszłych termomodernizacji. Miastom udało się zmniejszyć koszty projektu dzięki współpracy z Okręgowym Przedsiębiorstwem Energetyki Cieplnej (OPEC).

Dzieci projektują Rzeszów w Minecrafcie

Myśląc o partycypacji obywatelskiej często zapomina się o najmłodszych mieszkańcach. Dzieci mają jednak olbrzymi potencjał kreatywny, który odpowiednio ukierunkowany może przynieść realną korzyść dla miast. Rzeszów zrobił to poprzez projekt „Baw się i koduj z Minecraftem”, podczas którego uczniowie szkół podstawowych mogli stworzyć mini-symulację miasta z przyszłości na bazie specjalnej mapy w grze odwzorowującej rzeszowską starówkę. Dalszy rozwój pomysłów z Minecrafta stymuluje Urban Lab Rzeszów m.in. poprzez zajęcia z druku 3D.

Prosta wymiana kopciuchów dzięki innowacyjnej aplikacji

Zduńska Wola jako pierwsza oddaje do publicznego użytku oprogramowanie, które powstało w trakcie Hackathonu dla Miast organizowanego przez Polski Fundusz Rozwoju i Centrum Govtech. Zespół GBX Soft przygotował innowacyjną aplikację pomagającą mieszkańcom sprawdzić, czy mają dostęp do sieci gazowej lub cieplnej, obliczyć koszty wymiany pieca węglowego i wypełnić wniosek o dotację na ten cel. Dofinansowanie pochodzi z programu Czyste Powietrze, którego nabór został przedłużony do końca marca 2021 roku.

Paczkomatoza nowym wyzwaniem polskich miast

Paczkomaty zalewają całą Polska, bez względu na wielkość miejscowości. Mimo wielu zalet ekologicznych (krótszy dystans pokonywany przez pojazdy) i wygody odbioru przesyłek, niekontrolowany przyrost liczby maszyn w miastach ma też swoje wady. Krytycy zwracają uwagę na zaburzenie pejzażu miejskiego, a także nieposzanowanie środowiska przez użytkowników parkujących samochody na pobliskich trawnikach. Eksperci rekomendują m.in. poprawę prawa tak, aby miasta miały wpływ na rozmieszczenie urządzeń. 

European City Facility – nabór projektów energetyczno-klimatycznych

Od 29 marca do 31 maja 2021 roku europejskie miasta będą mogły wystartować w drugi naborze do Europejskiego Instrumentu Miejskiego (ang. European City Facility – EUCF. W ramach programu 66 samorządów z ambitnymi projektami energetyczno-klimatycznymi mają szansę na grant w wysokości 60 tys. euro, który posłuży opracowaniu koncepcji inwestycyjnych. W pierwszej edycji grant uzyskało Piaseczno, które planuje zbudować ekologiczną elektrociepłownię celem zmniejszenia emisji CO2 do atmosfery i ograniczenia zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10 i PM2,5.

Prywatność danych kością niezgody miejskich projektów cyfrowych

Współpraca w partnerstwie publiczno-prywatnym niesie za sobą wiele wyzwań. Jednym z nich jest prywatność danych, która przyczyniła się do zaniechania realizacji kolejnego projektu powiązanego z Sidewalk Labs (należącego do Google). Firma mająca udostępniać zagregowane dane na temat mobilności mieszkańców Portland deklaruje, że powodem zawieszenia projektu był brak zgody na przekazanie miastu surowych informacji zawierających personalia. Eksperci wskazują na zbyt późne uregulowanie kwestii prywatności danych między partnerami, co często prowadzi do kasowania projektów na zaawansowanym etapie.

Dania organizuje konkurs na najdzikszą gminę

Duńskie ministerstwo środowiska ogłosiło konkurs na najlepsze miejskie projekty zwiększające różnorodność biologiczną. 11 gmin, które dotychczas zgłosiły się do programu przez rok będzie pracowało nad przekształcaniem zurbanizowanej powierzchni i przestrzeni w dziką, a także nad zwiększaniem świadomości mieszkańców na temat korzyści wynikających z bioróżnorodności. Ministerstwo wybierze najciekawsze projekty w drugiej połowie 2022 roku, a zmagania uczestników zostaną uwiecznione filmem dokumentalnym.

Jak ciąć koszty i nie stracić poparcia mieszkańców?

Peter Moore, dyrektor wydziału ochrony publicznej w brytyjskim mieście Sefton, dostał trudne zadanie – skasować program posiłków komunalnych kosztujący samorząd rocznie 350 tys. funtów, co było podyktowane polityką zaciskania pasa wprowadzoną przez rząd. Moore podszedł do problemu w nietypowy sposób - zamiast dokonać twardego cięcia przeprowadził szereg wywiadów z mieszkańcami i wypracował wspólnie z nimi nową koncepcję programu, która lepiej odpowiada na ich potrzeby i nie obciąża budżetu miasta.

Prototypowanie przestrzeni miejskiej na przykładzie Sztokholmu

Zbliżaniu mieszkańców do miejskich usług i siebie nawzajem często towarzyszy wypieranie miejsc parkingowych przez parklety (niewielkie miejsca do odpoczynku z siedziskami i zielenią), tak jak ma to miejsce m.in. w Oslo, Amsterdamie czy Paryżu. Sztokholm znalazł swój sposób na adaptację przestrzeni parkingowej – wzorując się na Lego, Minecrafcie i IKEA szwedzcy projektanci z think tanku ArkDes tworzą wraz z mieszkańcami łatwe do przebudowy drewniane prototypy parkletów, którymi szybko można przetestować funkcjonalność wielu rozwiązań w różnych częściach miasta.