Elektroniczni opiekunowie - opaski ratujące życie

Krótki opis rozwiązania

W lipcu 2019 roku w Lublinie ogłoszono rozpoczęcie programu pilotażowego “SOS dla Seniora”. W projekcie, realizowanym m.in. ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020, objęto 400 starszych mieszkańców Lublina rocznym systemem całodobowej opieki, zapewnianej poprzez wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań informacyjno - komunikacyjnych w formie elektronicznych opasek na nadgarstek¹. Lubelscy seniorzy wykazali duże zainteresowanie technologią teleopieki - w czasie naboru, prowadzonego w sierpniu 2019 roku wpłynęło 521 wniosków; sam pilotaż rozpoczął się 1 września i potrwa do 31 sierpnia 2020 roku².

Szczegółowy opis rozwiązania

W Lublinie mieszka około 90 tysięcy osób powyżej 60 roku życia³. Z naturalnych przyczyn, nie każda z nich może zostać otoczona należytą opieką. Jednym ze środków do zmniejszenia skali problemu jest oddelegowanie czuwania nad samopoczuciem osób starszych nowym rozwiązaniom technologicznym - których przykładem jest wdrażany lubelski system teleopieki. Pilotaż został skierowany do osób, które ukończyły 60 lat, a szczególnie w stronę mieszkańców niepełnosprawnych lub niesamodzielnych, mających trudności w wykonywaniu czynności życia codziennego⁴. Po ogłoszeniu wyników naboru uczestnicy zostali przeszkoleni w zakresie funkcjonowania systemu oraz obsługi urządzenia, które otrzymali⁵.

Opaski, sztandarowy element systemu, to indywidualnie ponumerowane bransoletki na nadgarstek, wykonane ze sztucznych materiałów, wyposażone w przycisk alarmowy (SOS) i kartę SIM. Pasek urządzenia (z funkcją regulacji długości jak w pasku zegarka naręcznego) oraz elementy mające kontakt ze skórą posiadają właściwości hipoalergiczne. Opaski zaopatrzone są w miernik tętna, czujnik upadków, czujnik zdjęcia i założenia opaski, lokalizator GPS pozwalający na odszukanie użytkownika (zasięg na terenie całego Lublina) oraz pomiar poziomu ładowania baterii⁶. Wspomniana uprzednio karta SIM udostępnia jedną z najistotniejszych funkcji, którą jest możliwość wykonywania dwustronnych połączeń głosowych z centrum pomocy medycznej - w razie potrzeby senior naciska przycisk alarmowy by wykonać połączenie, lub by odebrać połączenie przychodzące z Centrum Teleopieki⁷.

Działanie systemu odbywa się dwutorowo - aby bransoletki mogły działać, potrzebne było też stworzenie Centrum Teleopieki, czyli działającego 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu ośrodka, w którym wykwalifikowani ratownicy medyczni i pracownicy techniczni monitorują parametry zdrowotne przesyłane przez urządzenie. Operatorzy systemu są uprawnieni do udzielania adekwatnej do sytuacji pomocy, przede wszystkim wzywania służb ratunkowych na czele z pogotowiem medycznym, oraz informowania osób wskazanych przez użytkownika opaski o zaistniałych zdarzeniach. W przypadku zauważenia niepokojących wyników biomedycznych wysyłanych przez opaskę, pracownik Centrum kontaktuje się z seniorem dzięki wykorzystaniu telekomunikacyjnych funkcji opaski, weryfikuje alarmujące dane i w razie potrzeby wzywa pomoc, utrzymując kontakt z użytkownikiem aż do jej nadejścia. Zadaniem ratowników jest też monitorowanie stanu technicznego i poziomu naładowania urządzeń⁸.

Poza Lublinem, podobne przedsięwzięcia mają miejsce w innych miastach Polski, w tym w Łodzi, gdzie z programu “Miasto (Tele)Opieki” korzysta już ponad tysiąc osób, a funkcjonalność systemu została zdecydowanie doceniona przez użytkowników⁹; w Małopolsce - stworzonym we współpracy samorządu wojewódzkiego, organizacji pozarządowych i lokalnych partnerów technologicznych programem “Małopolski Tele-Anioł” objęto 10 tysięcy osób¹⁰; a także w również należącym do województwa lubelskiego Kraśniku - gdzie opaski też miały już szansę wykazać się w akcji, np. umożliwiając wezwanie pomocy emerytowi cierpiącemu na problemy kardiologiczne¹¹. Jednym z prekursorów idei objęcia seniorów elektronicznymi systemami monitoringu zdrowia jest Japonia - w 2013 roku, w położonym 30 kilometrów od Tokio mieście Kashiwa, 150 starszych osób wzięło udział w kompleksowych testach urządzeń zbierających dane biomedyczne, a sukces programu otworzył niszę rynkową na tego typu produkty¹².