ROW 2.0 - Rybnicki Okręg Wodorowy

Krótki opis rozwiązania

Miasto  Rybnik zainicjowało rewolucję w transporcie publicznym poprzez wprowadzenie autobusów napędzanych wodorem oraz stworzenie infrastruktury w postaci wodorowej stacji ładowania. Ten innowacyjny projekt przyczynił się do eliminacji lub znacznego zmniejszenia emisji związanych z transportem miejskim, otwierając drogę do czystej mobilności w mieście. Inicjatywa ta stanowi część szerszego planu – stworzenia Rybnickiego Okręgu Wodorowego, który ma zastąpić tradycyjny Rybnicki Okręg Węglowy.  

Obecnie stacja wodorowa nie tylko służy do ładowania pojazdów używanych w transporcie publicznym, lecz także jest dostępna komercyjnie dla mieszkańców. Przewidywany jest również wzrost zainteresowania lokalnych przedsiębiorców tym rozwiązaniem. Ponad połowę nakładów inwestycyjnych pokryło Narodowe Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, resztę finansowania zapewniło miasto z własnych środków. Aktualnie stacja wodorowa oparta jest na procesie hydrolizy wody, przy wykorzystaniu energii pozyskiwanej z paneli fotowoltaicznych. 

Szczegółowy opis rozwiązania

Rybnicki Okręg Wodorowy to pionierski projekt, w ramach którego miasto Rybnik wraz z Politechniką Śląską podejmuje działania mające na celu między innymi transformację lokalnego transportu na drogę zrównoważonej mobilności. Inauguracja tego przedsięwzięcia, która odbyła się 22 marca 2024 roku, stanowiła ważny krok w kierunku elektromobilności i zrównoważonego transportu. 

Przed wprowadzeniem projektu, Rybnik nie dysponował własnym taborem autobusowym. Dlatego też, miasto podjęło decyzję o utworzeniu spółki miejskiej, której zadaniem jest zarządzanie flotą. Podział obowiązków obejmuje zlecenie połowy przejazdów podmiotom zewnętrznym, podczas gdy druga połowa jest organizowana przez samorząd miejski. Ustawa o elektromobilności zobowiązała Rybnik do wprowadzenia pojazdów transportu publicznego o niskiej lub zerowej emisji, co skłoniło do wprowadzenia autobusów elektrycznych i wodorowych. To, jakie autobusy wyjeżdżają na drogi uzależnione jest od aktualnych potrzeb i specyfiki obsługiwanej trasy. 

Projekt został częściowo sfinansowany z funduszy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), a pozostała część została pokryta z funduszy własnych miasta. Dzięki wsparciu finansowemu koszty wprowadzenia autobusów wodorowych były porównywalne z kosztami wprowadzenia pojazdów elektrycznych, co umożliwiło realizację tej innowacyjnej inicjatywy. Fundusze z NFOŚiGW zostały przeznaczone głównie na zakup pojazdów, natomiast na infrastrukturę, w postaci stacji tankowania pojazdów wodorowych, środki zostały pozyskane dzięki zaangażowaniu prywatnego inwestora. Równolegle z inicjatywą w Rybniku, powstaje jeszcze 4 innych takich stacji w kraju, między innymi we Wrocławiu. 

Cała transformacja transportowa została przeprowadzona przez niewielki, ale bardzo zmotywowany zespół składający się z 4 osób. Przetarg na zakup autobusów oraz budowę stacji ładowania odbywał się równolegle. Pierwsze autobusy trafiły do Rybnika 15 października 2023 roku, natomiast stacja ładowania została otwarta 30 października 2023 roku. W międzyczasie działała także stacja mobilna, która nadal jest w użyciu w przypadku konieczności serwisowania głównej stacji. Obecnie, na marzec 2024 roku, stacja ładowania wodorowego jest drugą tego typu infrastrukturą w Polsce. Lokalni przedsiębiorcy z branży transportowej wyrazili zainteresowanie rozwojem technologii wodorowej w swoich pojazdach, co jest rezultatem rozwoju sieci stacji ładowania wodorowego. 

Na przyszłość planowane jest stworzenie instalacji przekształcania odpadów w paliwo wodorowe, co jest zgodne z koncepcją gospodarki obiegu zamkniętego. Miasto Rybnik jest otwarte na dzielenie się zdobytą wiedzą, a przedstawiciele JST oraz spółek miejskich wykazują duże zainteresowanie wprowadzeniem podobnych rozwiązań na swoich obszarach działania i bardzo często biorą udział w wizjach lokalnych.