Hackathon miejski – programowanie inteligentnego miasta

Krótki opis rozwiązania

W listopadzie 2019 roku w Płocku zorganizowano trzecią edycję maratonu programistycznego „City Coders Hackathon”, którego celem było zaangażowanie obywateli w tworzenie rozwiązań informatycznych dla miasta. Uczestnicy w trakcie blisko 40 godzin prac mieli dostęp do wyselekcjonowanych baz danych (Urząd Miasta, poszczególne Spółki Miejskie), dzięki czemu mogli odnieść się do rzeczywistych zagadnień, a także dopasować projekty do unikalnej specyfiki regionu. Powstałe podczas wydarzenia rozwiązania dotyczyły następujących obszarów: wspieranie dla osób starszych w kontakcie z wolontariuszami, systemowe wsparcie w znalezieniu tymczasowej pracy na terenie regionu, dotarcie do wyznaczonego celu z uwzględnieniem najbardziej bezpieczną/ekologiczną trasy lub też najszybszego/najbezpieczniejszego środka transportu.

Organizacja wydarzenia pozwoliła wykorzystać talenty młodych ludzi do poprawy jakości życia w mieście. Zwycięzcy otrzymali możliwość wdrożenia seryjnego swoich produktów – modelowy przykład stanowi aplikacja „Płockostan”, informująca o jakości powietrza na terenie Płocka¹. Dodatkową wartość dla samych uczestników były prace projektowe z cyklicznym wsparciem mentorów sprawdzające ich umiejętności i pozwalające nabyć praktyczne doświadczenie.

Szczegółowy opis rozwiązania

Rozwiązaniem, które pozwala wykorzystać zasoby otwartych baz danych i pomysłowość oraz umiejętności obywateli, są miejskie maratony programistyczne. Hackathon – od słów „hack”, czyli hakować oraz „marathon” - maraton, to wydarzenie polegające na intensywnym programowaniu zespołowym (najczęściej przez około 2 dni). Biorący w nim udział pracują w kilkuosobowych grupach mających w swoim składzie programistów (odpowiedzialnych za działanie aplikacji, a także interfejs użytkownika) i osoby odpowiedzialne za biznesową część projektu⁴.  W trakcie wydarzenia zapewniony jest mentoring, który dotyczy zarówno części technologicznej jaki i organizacyjnej projektów – dzięki czemu uczestnicy zdobywają konkretne doświadczenie zawodowe. Hackathon, to swego rodzaju kuźnia pomysłów, pozwalająca na szybki rozwój wartościowych rozwiązań.

W listopadzie 2019 roku miała miejsce już trzecia edycja maratonu programistycznego City Coders Hackathon, w której brały udział 32 trzyosobowe drużyny⁵. Z każdą kolejną edycją liczba uczestników się zwiększa (w 2017 roku było to 11 drużyn⁶, w 2018 – już 20⁷), co stanowi dowód na wzrost zainteresowania formułą. Tematyka trzeciej edycji wydarzenia poruszała trzy obszary: inteligentne rozwiązania wspierające miejskie usługi publiczne, pomysły na usprawnienie poruszania się w mieście oraz promocja ekologii i bezpieczeństwa dla wszystkich pokoleń⁸. W poprzednich edycjach maratony zostały poświęcone takim tematom jak: mobilność, bezpieczeństwo i przedsiębiorczość⁹. Sama praca projektowa uwzględniała konsultacje z mentorami z urzędu miasta oraz z firm partnerskich, a także uczelni wyższych. Dostęp do baz danych miasta umożliwił szybkie zbadanie potencjalnych sposobów ich wykorzystania, a także otrzymanie prototypów, które mogą być następnie udoskonalane.

Uczestnicy po opracowaniu aplikacji zostali ocenieni, a najlepsze projekty nagrodzone. Wyłonieni zwycięzcy pozyskują wsparcie merytoryczne i finansowe niezbędne do późniejszego wdrożenia pomysłów (i zwiększenia ich skali). Podczas trzeciej edycji wydarzenia wyróżnione zostały trzy aplikacje – pozwalająca starszym osobom w kontaktowaniu się z wolontariuszami pomagającymi w codziennych problemach, program nawigacyjny pokazujący ekologiczną trasę do wyznaczonego celu oraz narzędzie ułatwiające znalezienie pracy dorywczej. Stworzenie nowych produktów przy tej formule jest niedrogie, a rezultaty projektu są dobrym punktem wyjścia do dalszego rozwijania technologii.

Formuła maratonów programistycznych wykorzystujących otwarte dane jest znana w całej Europie – w 2014 został zorganizowany pierwszy hackathon miejski w Brukseli, którego uczestnicy stworzyli aplikacje do monitorowania jakości powietrza i poznawania ciekawych miejsc w mieście.

Korzystanie z otwartych danych jest bardzo istotną praktyką także w Londynie, gdzie przynosi realne korzyści dla metropolii. Informacje z londyńskiej bazy danych dotyczące samej komunikacji miejskiej dały podstawę do stworzenia ponad 500 aplikacji i wygenerowały miejsca pracy dla 5000 osób. Łączny zysk ekonomiczny, jakie otwarte dane dostarczane w czasie rzeczywistym przynoszą miastu wynosi ponad 130 mln funtów rocznie. Dzięki aplikacjom korzystającym z otwartych danych pasażerowie są w stanie dokładnie zaplanować transport, a także chętniej decydują  się na podróż¹⁰.

Według europeandataportal.pl w Unii Europejskiej do 2020 roku utworzono około 75,000 nowych stanowisk pracy wynikających z możliwości wykorzystania danych publicznych. Raport ten mówi o wynikających z tego faktu oszczędnościach rzędu 1.7 mld EUR dla sektora publicznego¹¹. Sama Polska w skali UE w kwestii otwartych danych jest sklasyfikowana jako „Fast Tracker”, czyli kraj dynamiczny, podążający za najnowszymi trendami zajmując w 2019 roku (7 miejsce w Europie)¹².

Promowanie aktywnej postawy obywatelskiej jest niezmiernie ważne w tworzeniu wydajnego miasta przyszłości. Wydarzenia tego typu bardzo silnie stymulują przedsiębiorcze myślenie u młodych ludzi, dając im konkretne umiejętności, wartościowe na rynku pracy. Dzięki hackathonom mieszkańcy mają bezpośredni wpływ na jakość lokalnego środowiska, przekonując się, że zaangażowanie w sprawy publiczne może przynieść wspólną korzyść¹³. Miasto zyskuje cenne pomysły, a także gotowe aplikacje bazujące na rzeczywistych danych i odpowiadające na konkretne problemy, które po pewnym dostosowaniu mogą być wdrażane