Jakie są najważniejsze miejskie wyzwania? Wnioski z warsztatów foresightowych PFR dla Miast

Przeszło połowa ludności świata (55 procent) żyje dziś na obszarach zurbanizowanych. Do roku 2050 spodziewany jest wzrost do 68 procent. W miastach, także polskich, jak w soczewce skupiają się wszystkie najważniejsze globalne problemy, m.in. degradacja środowiska, migracje ludności, starzenie się społeczeństwa. Jak więc miasta będą funkcjonować za 10 lat i jakie kwestie będą w tej perspektywie największymi wyzwaniami dla mniejszych i większych ośrodków miejskich? Przeczytaj o wnioskach z warsztatów foresightowych, zorganizowanych przez PFR dla Miast.

Celem warsztatów, które odbyły się w dniu 27 października br. było wypracowanie trzech najważniejszych wyzwań, z którymi miasta będą musiały zmierzyć się w perspektywie 10-letniej. Sesję poprowadziły specjalistki w temacie megatrendów i projektowania strategii Małgorzata Piskórz oraz Karolina Thakker tworzące firmę Busola Trends. Wśród uczestników znaleźli się eksperci miejscy, aktywiści oraz specjaliści w temacie rozwoju technologii. 

Mając świadomość tego, jak szerokie spektrum możliwości niesie za sobą rozwój nowych technologii, punktem wyjścia do stworzenia wyzwań była analiza problemów miejskich – tych, które możemu zdiagnozować już teraz oraz przewidywanych w niedalekiej przyszłości. Sesja rozpoczęła się od wytłumaczenia, czym jest śledzenie sygnałów zmian i zagrożeń z nich płynących, i jakie efekty może przynieść w połączeniu ze znajomością megatrendów i ich wpływu na polskie miasta.

Spośród pełnego spektrum problemów miejskich zostały wytypowane trzy kierunki z obszarów: dobrostan mieszkańców, ekologia i oszczędność, a także planowanie urbanistyczne. Kierunki te były eksplorowane i weryfikowane pod kątem konsekwencji dziś i jutro. Specjaliści i specjalistki tworzyli niekiedy radykalne, ale jednocześnie prawdopodobne wizje dla miast, w których dany problem nie zostanie rozwiązany.

Depopulujące się, duże miasta będą walczyły o utrzymanie infrastruktury przy mniejszym wpływie z podatków oraz recesji lokalnej gospodarki. Miejsce nieatrakcyjne dla migrantów i migrantek, nieprzystosowane do starzejącego się społeczeństwa może odtworzyć historię Detroid. Natomiast miasta, które nie będą miały problemu z napływem młodego talentu będą musiały mierzyć się z wyzwaniami w obszarze suburbanizacji, niedoboru infrastruktury oraz wielopoziomowo podejścia w decyzyjności.

Jak w mieście tak wielu grup interesariuszy zadbać o jakość życia? Jeśli nie będziemy w stanie efektywnie planować, to przestrzeń może stawać się zlepkiem nieskoordynowanych i niezależnych części, których obywatele i obywatelki nie dostrzegają celu w dbałości o wspólne dobro, a nawet wręcz przeciwnie - degradują je i konsumują.

Napływ nowych mieszkańców może potęgować już dziś dobrze znany problem zanieczyszczenia hałasem. Mniejszy komfort psychiczny i mniejsza zdolność skupienia, to tylko niektóre z konsekwencji wszechobecnego zgiełku. Czy w przyszłości dostęp do lepszych warunków środowiskowych będzie zarezerwowany dla osób o lepszej sytuacji finansowej i/lub wyższej pozycji społecznej? W obliczu tylu wyzwań ekologicznych nie tylko możemy, ale musimy pracować nad zrównoważonymi miastami.

Niezbędna staje się efektywna, ekologiczna i odporną infrastruktura energetyczna. Rozwiązaniem na niektóre z zagrożeń jutra może być gospodarka o obiegu zamkniętym w spółkach komunalnych. Chociaż przeciwdziałanie dalszej degradacji środowiska naturalnego jest niezbędne, to życie w kryzysie klimatycznym wymaga przygotowania się na pewne zmiany takie jak: zmiany w lokalnej florze i faunie czy efekt miejskiej wyspy ciepła.

Analizując bardzo wiele możliwych dróg i konsekwencji problemów, eksperci wybrali ostatecznie trzy wyzwania spośród trzech obszarów: dobrostan mieszkańców, ekologia i oszczędność, a także planowanie urbanistyczne. Każde z nich zostało uznane za zmianę o największej sile wpływu na dany obszar.

Biorąc pod uwagę potencjał i kierunki rozwoju nowych technologii specjaliści i specjalistki miejskie postanowili postawić programistów przed następującymi pytaniami:

1. Jak zagwarantować dostępność usług publicznych dla użytkowników miasta?

2. Jak wspomóc efektywne korzystanie z zasobów energetycznych w mieście?

3. Jak usprawnić kooperację i komunikację podmiotów włączonych w planowanie rozwoju miasta?

- Podczas warsztatów wykorzystaliśmy nasz zbiorowy mózg do eksploracji aktualnych i przyszłych wyzwań miejskich. Cały proces wymagał bardzo dużego zaangażowania uczestników i uczestniczek wydarzenia. Ogrom wiedzy, jaką przynieśli ze sobą na warsztaty był eksplorowany i przetwarzany przez 6 godzin przy pomocy różnych ćwiczeń z zakresu myślenia o przyszłości. Takie zderzenie różnorodnych doświadczeń eksperckich zaowocowało fantastycznymi wizjami i bardzo dokładnie zdefiniowanymi problemami miejskimi na najbliższe lata – wskazały Małgorzata Piskórz i Karolina Thakker.