Wybrano cztery najciekawsze wyzwania klimatyczne polskich miast

Gniezno, Rzeszów, Rybnik i Wrocław to miasta, które zgłosiły do Klimatonu dla Miast najciekawsze wyzwania klimatyczne. Nad ich rozwiązaniem pracować będą programiści z całej Polski, którzy do 24 listopada wyślą zgłoszenie do udziału w wydarzeniu. Na zespoły, które podczas 48-godzinnego maratonu programowania stworzą najlepsze projekty, czekają łącznie cztery nagrody w wysokości 30 000 zł każda. Klimaton dla Miast, organizowany wspólnie przez Polski Fundusz Rozwoju oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej odbędzie się w dniach 3-5 grudnia. 

Samorządy i społeczności lokalne to główni interesariusze i beneficjenci transformacji energetycznej, bez których sprawne przeprowadzenie tego procesu w Polsce oraz rozwój OZE nie powiodą się. Rolą miast jest i będzie m.in. promowanie rozwiązań dla ochrony klimatu wśród mieszkańców czy wdrażanie ekologicznych rozwiązań - od monitorowania poziomu wody i miejsc generujących zanieczyszczenia po termomodernizację budynków, niskoemisyjny transport czy zagospodarowanie odpadów. Dlatego PFR oraz MFiPR chcą wspólnie wspierać samorządy i ich mieszkańców w zielonej transformacji. Do Klimatonu dla Miast zgłosiło się blisko 30 miast, spośród których komisja konkursowa wyłoniła cztery najciekawsze wyzwania: 

1. Retencja wód opadowych 
   Gniezno: Monitoring wody i odprowadzanych ścieków
2. Czyste powietrze
   Rzeszów: Mapowanie zagrożeń klimatycznych
3. Efektywność energetyczna 
   Rybnik: Analiza mobilności w transporcie publicznym
4. Mobilność zeroemisyjna 
   Wrocław: Bezpiecznie do szkoły – zwiększenie aktywnej mobilności uczniów

Jakie są szczegóły wybranych wyzwań?

Gniezno

Pierwsza stolica Polski zgłosiła wyzwanie związane z monitoringiem wody i odprowadzanych ścieków. 60 tysięczne miasto chce znaleźć rozwiązanie problemu niebilansowania się ilości ścieków oddanych do punktów zlewnych w stosunku do ilości wody pobranej. W praktyce oznacza to ryzyko, że część ścieków przedostaje się do lokalnego ekosystemu i zanieczyszcza wody gruntowe. Zjawisko to wpływa negatywnie nie tylko na komfort życia mieszkańców, ale również zagraża ich zdrowiu. Problem ten dotyczy około 4 tysięcy mieszkańców zamieszkujących nieskanalizowane tereny miasta, a pośrednio wpływa na wszystkich obywateli Gniezna. 

Rozwiązanie problemu władze miasta widzą w monitoringu nielegalnych działań w zakresie odbioru i zagospodarowania ścieków ze zbiorników bezodpływowych. Jak w tym mogą pomóc programiści? Zaprojektowana przez nich aplikacja powinna, poprzez przeprowadzenie analizy odpowiednich danych, wskazać rozbieżności w zakresie bilansowania się ilości ścieków z nieruchomości posiadających szamba, a także wskazać miejsca i ewentualnie powody braku takiego bilansu. W przypadku wskazania nieprawidłowości przez aplikację, dedykowany pracownik Urzędu Miasta podejmie działania kontrolno-wyjaśniające w imieniu Prezydenta Miasta. Co najistotniejsze - stworzone w ten sposób oprogramowanie, może mieć zastosowane nie tylko w Gnieźnie, ale w większości polskich miast i na obszarach wiejskich. 

Rzeszów

Problem związany z retencją wód opadowych zgłosiła również stolica Podkarpacia. Jak wskazali przedstawiciele miasta, wśród najbardziej dotkliwych dla mieszkańców, a najtrudniejszych w zakresie podejmowania szybkich działań zjawisk, są lokalne podtopienia. Często pojawiają się one bezpośrednio po gwałtownych ulewach, co stanowi ogólnopolski problem związany ze zmianami klimatu. Równie ważnym dla mieszkańców Rzeszowa i dotkliwym zdrowotnie problemem jest smog.     

Dlatego władze miasta chcą opracować mapę zagrożeń związanych z nawalnym deszczem (retencja wody) i zanieczyszczeniem powietrza (smog). Ma ona pozwolić na szybką identyfikację zdarzeń oraz podjęcie działań przez służby miejskie, jak również aktywizować społeczność lokalną, która będzie mogła śledzić zagrożenia i proponować inicjatywy im przeciwdziałające. Rozwiązanie, co do zasady powinno działać automatycznie, a jego praca będzie nadzorowana przez pracowników urzędu miasta. Aplikacja powinna również wykorzystać zainstalowane do tej pory przez miasto 14 czujników zanieczyszczenia powietrza plus 9 czujników odczytu stanu wody na rzekach. 

Rybnik

Położony w województwie śląskim Rybnik, chce z kolei dbać o efektywność energetyczną w transporcie miejskim. Miasto postawiło programistom za wyzwanie stworzenie przyjaznego dla użytkownika i intuicyjnego narzędzia do analizy dostępnych danych dotyczących wykorzystywania autobusów komunikacji miejskiej w Rybniku. Obecnie urzędnicy dysponują dokładnymi danymi, które obrazują korzystanie z autobusów: prawie każdy przejazd jest rejestrowany, także w przypadku pasażerów korzystających z biletów okresowych oraz bezpłatnych. 

Niestety, dostępne obecnie raporty nie odpowiadają wyzwaniom strategicznego zarządzania transportem publicznym. Podstawowym problemem jest trudność w grupowaniu poszczególnych podróży tak, by obserwować wzorce mobilności. Chodzi o takie kwestie, jak np. to, czy osoby, które na co dzień dojeżdżają do pracy czy szkoły autobusami korzystają z nich także w weekendy lub popołudniami. Władze Rybnika chcą określić przemieszczanie się pieszych pomiędzy poszczególnymi przystankami. Chcą także sprawdzić, ile czasu potrzebują autobusy na przejechanie trasy pomiędzy jednym przystankiem a kolejnym. Rozwiązanie, nad którym pracować będą programiści ma skrócić czas poświęcany na analizy strategiczne i jednocześnie sprawić, by rozkłady jazdy bardziej dopasowane do oczekiwań społecznych i możliwości finansowych miasta.

Wrocław

Jedno z największych polskich miast postanowiło podczas Klimatonu dla Miast znaleźć sposób na to, by więcej dzieci docierało do szkół w sposób aktywny: pieszo, rowerem, hulajnogą itp. Aktualnie ok. 40% dzieci ze szkół podstawowych jest przywożonych na lekcje samochodami. To wiąże się z dużym ruchem samochodowym w okolicach szkół i zmniejszonym bezpieczeństwem dzieci. Ponadto, wpływa to również na m.in. kształtowanie się złych nawyków komunikacyjnych u młodszego pokolenia. Niestety, droga do szkoły jest postrzegana jako niebezpieczna, przy obiektywnie niskiej liczbie poważnych zdarzeń drogowych w okolicach szkół (dane z SEWIK) - zmiana tej subiektywnej oceny zachęci do częstszej rezygnacji z auta.

Jak w tym zakresie mogą pomóc programiści? Tworząc rozwiązanie skierowane do dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i średnich. Wśród oczekiwanych funkcji aplikacji jest:

• zachęcenie do codziennych podróży do szkoły w sposób związany z aktywnością fizyczną i zwiększenie świadomości wpływu podejmowanych decyzji na środowisko;
• pomoc w wyborze najbezpieczniejszych i pozbawionych takich czynników jak hałas czy zanieczyszczenia tras do i ze szkoły; 
• przedstawienie korzyści z docierania do szkoły w sposób aktywny, 
• zbieranie danych statystycznych o aktywności dzieci i młodzieży,
• mapowanie przez użytkowników zagrożeń/miejsc niebezpiecznych w drodze do szkoły i przekazywanie zgłoszeń do UM. 

Miasta te zostają jednocześnie partnerami Klimatonu, a ich przedstawiciele zaangażują się we współpracę z zespołami programistów zarówno podczas trwania wydarzenia, jak i przy potencjalnych pracach wdrożeniowych zwycięskich rozwiązań.  

Spośród zgłoszeń wysoko ocenione zostały też aplikacje miast, takich jak: Przemyśl, Świdnik, Skawina, Włocławek, Głogów, Nowy Targ i Łódź. Miasta te, łącznie z laureatami, wzięły udział w specjalnych warsztatach, podczas których dowiedziały się, jak przygotowywać dane, aby usprawnić współpracę z dostawcami rozwiązań technologicznych. 

Razem dla klimatu

Organizatorzy zapraszają do udziału w Klimatonie dla Miast 3-5 osobowe zespoły programistów, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem chcą wesprzeć miasta i lokalne społeczności w poprawie jakości ich życia. Udział w wydarzeniu to szansa na przetestowanie swojego pomysłu w wybranym mieście oraz poznanie innych programistów i ekspertów. Uczestnicy przez cały czas pracować będą na prawdziwych danych dostarczonych przez miasta i przy wsparciu ich przedstawicieli. 

W zgłaszanym zespole powinno być co najmniej dwóch programistów (back-end, front-end), specjalista GIS lub analityk danych, projektant UX oraz osoba z doświadczeniem biznesowym. Pomocna w utworzeniu zespołu może być platforma Discord, gdzie znajduje się wątek dedykowany łączeniu się specjalistów w drużyny. Zgłoszenia można wysyłać do 24 listopada.

Ze względu na wzrost zakażeń koronawirusem, Klimaton dla Miast przeprowadzony zostanie w formule hybrydowej. W tym celu przygotowaliśmy specjalną platformę, która umożliwi sprawne komunikowanie się z pozostającymi w domach zespołami programistów, a gośćmi specjalnymi, przedstawicielami miast i ekspertami zgromadzonymi w studiu online w Warszawie. Dla uczestników przygotowaliśmy pakiety startowe, które pozwolą na komfortową pracę.

– mówi Paweł Grzegorczyk, p.o. Dyrektora Departamentu Rozwoju Innowacji w PFR.

Spośród nadesłanych aplikacji wybranych zostanie 35 zespołów z całej Polski, które w dniach 3-5 grudnia wezmą udział w maratonie programowania i zawalczą o nagrody o łącznej wartości 120 tys. zł.  

Zgłoszenia i szczegóły na stronie www.klimatondlamiast.pl.

Klimaton dla Miast wpisuje się w prace nad aktualizacją Krajowej Polityki Miejskiej, a także założenia przyszłorocznego Światowego Forum Miejskiego (World Urban Forum) współorganizowanego przez MFiPR.