Miasta wyzwań 2033: Blockchain dla nowoczesnych miast - wywiad z Marcinem Rzeteckim

Blockchain to technologia, która z jednej strony umożliwia przesyłanie i przechowywanie danych bezpośrednio między użytkownikami, co wpływa na zwiększenie transparentności oraz wyższe bezpieczeństwo transakcji. Z drugiej strony rozwój systemów opartych o łańcuchy bloków ogranicza brak uregulowania kwestii korzystania z blockchain w polskim prawie.

Zapytaliśmy Marcin Rzeteckiego, prezesa Stowarzyszenia Blockchain Polska o to, czym tak naprawdę jest blockchain i jaki jest potencjał jego wykorzystania w kontekście przyszłych wyzwań miast, o których przeczytać można w raporcie z warsztatów foresightu miejskiego Miasta wyzwań 2033.

Gdybyś miał wytłumaczyć blockchain w najprostszy sposób, to co to jest i jak działa?

Blockchain to niezmienny, zawierający znacznik czasu, w pełni bezpieczny i przejrzysty, rozproszony cyfrowy rejestr wszystkich operacji realizowanych w ramach sieci. Niezmienny, znaczy, że zapisanych informacji nie możemy usunąć ani zmienić, jedyne co możemy zrobić to dodać nowy wpis. Każda transakcja zapisana w rejestrze posiada znacznik czasu, w którym została zapisana. Blockchain jest w pełni bezpieczny, ponieważ transakcje są weryfikowane i zatwierdzane przez całą sieć, a dane zabezpieczane za pomocą protokołu konsensusu i algorytmów kryptograficznych. Blockchain jest przejrzysty, ponieważ każdy bez dodatkowych uprawnień może prześledzić historię transakcji. Blockchain jest rozproszony, ponieważ poszczególne kopie rejestru znajdują się w różnych lokalizacjach na świecie.

Uczestniczyłeś w naszych warsztatach foresightowych Miasta 2033, miałeś więc szansę dowiedzieć się, z jakimi wyzwaniami mogą się mierzyć polskie miasta w przyszłości. Jak duże jest spektrum zastosowań blockchain w kontekście miast? Czy znasz jakieś przykłady wykorzystania blockchain przez samorządy?

Na wstępie bardzo dziękuję za zaproszenie na warsztaty. Było to dla mnie bardzo ciekawe doświadczenie i pokazało znacznie szerszą perspektywę tego, z czym mierzą się dziś miasta.  Myślę, że technologia blockchain ma ogromny potencjał w różnych obszarach. Na pewno tam, gdzie można wyeliminować stronę trzecią, która pełni rolę arbitra, np. w przypadku dowolnej instytucji publicznej. Inna możliwość to połączenie technologii blockchain z dotychczasowymi technologiami takimi jak urządzenia IoT, których w miastach coraz więcej. Przykładowych wdrożeń może być znacznie więcej. Począwszy od lepszego zarządzania odpadami w inteligentnych miastach, po zapewnienie śledzenia w czasie rzeczywistym różnych aspektów związanych z gospodarką odpadami. Rozwiązanie oparte na blockchainie może np. dostarczać przejrzystych, niezmiennych informacji dotyczących ilości zebranych odpadów - kto je zebrał oraz w jaki sposób odpady są poddawane recyklingowi lub unieszkodliwianiu. Aplikacje budowane w oparciu o technologię blockchain jak tokeny, mogą budować wielowymiarowe punkty lojalnościowe będące zachętą dla mieszkańców. Z czasem blockchain może również pomóc przyspieszyć usługi transportowe w inteligentnych miastach czy tworzenie sieci samochodowych typu punkt - punkt. Taka sieć może umożliwić sprawne śledzenie pojazdów, zapewnić bezpieczną platformę do rejestracji pojazdów i kierowców oraz powiadamiać właścicieli o niezbędnych aktualizacjach. Przykłady takie mają na celu przede wszystkim optymalizację kompleksowych procesów miejskich.

Dlaczego miasta miałyby zaufać kryptografii? Gdzie są jej mocne strony?

Każda transakcja w oparciu o technologię blockchain wykorzystuje kryptografię asymetryczną. Uczestnik sieci blockchain, wchodząc w interakcję z innymi uczestnikami sieci, posługuje się za każdym razem swoim kluczem prywatnym do podpisywania wysyłanych przez siebie transakcji oraz kluczami publicznymi adresatów tych transakcji. Przez uczestnika transakcji możemy uznać zarówno człowieka, jak i maszynę np. dowolne urządzenie IoT. Tym samym blockchain jako technologia dostarcza nam możliwość bezpiecznego i transparentnego przesyłania informacji między uczestnikami sieci. Pozwala to programistom skupić się na budowaniu bezpiecznych, użytecznych aplikacji do optymalizacji procesów biznesowych.

Zdaje się, że blockchain w mediach nie pojawia się już tak często, jak kiedyś. W jakiej fazie jest ta technologia dzisiaj na świecie, gdzie najczęściej ma zastosowanie, a gdzie jeszcze jest potencjał na jej wykorzystanie?

Dość często wynalezienie technologii blockchain porównuje się do wynalezienia internetu. Protokół TCP/IP, który jest podstawą internetu, został wynaleziony w latach 70. Pierwsza przeglądarka inernetowa to rok 1994 (Netscape Navigator), rok 1995 to Windows 95, przełom XX/XXI wieku to moment, w którym zaczyna się masowe przyswojenie internetu. Uważam, że dziś technologia blockchain jest właśnie na początku lat 90, porównując ją do internetu, a tym samym przed nami jeszcze daleka droga. Myślę, że blockchain jest idealnym rozwiązaniem w wielu obszarach, począwszy od mikropłatności za usługi czy dobra, supply chain życia produktu w miastach takich jak zarządzanie odpadami, po optymalizację komunikacji urządzeń IoT oraz obiegu i wymiany danych między nimi. Dziś na pewno technologia pozwala na więcej, niż pozwala na to prawo i myślę, że to jest jedno z większych ograniczeń. Ograniczeń, które jeśli zostaną rozwiązane, pozwolą na jeszcze szersze przyswojenie technologii blockchain.

Jakie są największe trudności przy wdrażaniu blockchain? Dlaczego nie stosuje się go dzisiaj tak powszechnie, jak by to było możliwe i potrzebne?

Po pierwsze, blockchain jak każda nowa technologia ma deficyt specjalistów na rynku. Mam tutaj na myśli nie tylko programistów, architektów, ale też analityków biznesowych, product ownerów, product managerów, testerów - te wszystkie stanowiska, które biorą czynny udział w pełnym cyklu tworzenia produktu, począwszy od walidacji pomysłu na wczesnym etapie, po wdrożenie produkcyjne produktu. Po drugie uważam, że brakuje dziś jeszcze zrozumienia możliwości, jakie oferuje ta technologia. Z internetem jest już znacznie łatwiej, ponieważ jest on dziś powszechnie zrozumiały. Jednak 25 lat temu borykaliśmy się z tymi samymi problemami. Na pewno potrzebujemy czasu i więcej edukacji biznesu, który będzie mógł dostarczać użyteczne aplikacje w oparciu o technologię blockchain.

Gdzie blockchain na pewno się nie sprawdzi?

To jest bardzo trudne pytanie i myślę, że nie odważę się szukać na nie odpowiedzi. Na pewno odwróciłbym pytanie i zapytał, gdzie blockchain się sprawdzi? Technologia blockchain znajdzie zastosowanie tam, gdzie niezmienność danych, transparentne transakcje, zaufanie i eliminacja strony trzecich pozwolą na rozwiązanie problemów, których do tej pory nie można było optymalnie rozwiązać. Tym samym obszarów, gdzie możemy to zrobić jest wiele, ale myślę, że jeszcze więcej możliwości pojawi się kiedy nasze życie codzienne w miastach będzie jeszcze bardziej automatyzowane. Dlatego też IoT i blockchain to idealnie uzupełniające się technologiczne, dające jeszcze więcej możliwości na wdrożenie technologii łańcuchów bloków.

Gdzie w rankingu sektorów wykorzystujących blockchain znajdują się miasta i do czego aspirują?

Myśle, że odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ponieważ technologia blockchain jest na wczesnym etapie rozwoju. Myślę, że miasta mają ogromny potencjał przyswojenia technologii blockchain. Miasta poszukują bezpiecznej, taniej optymalizacji procesów i wdrażania innowacji, które to właśnie technologia blockchain umożliwia. Począwszy od mikropłatności, poprzez optymalizację wymiany informacji i budowaniu nowych modeli zachęt dla mieszkańców, po bezpieczną i bezpośrednią komunikację urządzeń IoT w miastach.

Jaka jest rola Blockchain Poland w naszym kraju, do czego aspirujecie, jakie macie cele?

Stowarzyszenie Blockchain Polska jest organizacją non-profit wspierającą wymianę wiedzy i doświadczeń w obszarze technologii blockchain. Naszą misją jest łączenie przedsiębiorców, programistów, przedsiębiorstw i entuzjastów technologii oraz służenie jako platforma umożliwiająca współpracę dla całej polskiej i globalnej społeczności blockchain. Chcemy być organizacją, która skupia profesjonalistów, praktyków, pomagających każdej organizacji w rozpoczęciu swojej przygody z Web3. Ponadto chcemy być największą tego typu organizacją w Polsce, liderem w CEE i podmiotem rozpoznawalnym na świecie.

Jak blockchain wpłynie na rozwój społeczeństwa? Czy to tylko kolejny buzzword, którego na pierwszy rzut oka nikt nie będzie w stanie dostrzec w miastach czy przemyśle, a może to totalna rewolucja, przez której pryzmat zmieni się kształt świata, w którym żyjemy?

Myślę, że dziś blockchain to innowacyjna technologia i buzzword jednoczesnie. Na pewno blockchain może być rewolucyjny, jak i ewolucyjny. Wyjaśnijmy, jaka jest różnica między rewolucyjną a ewolucyjną technologią. Przykładowo technologia blockchain może być rewolucyjna w tych obszarach gospodarki, gdzie może zastąpić obecny system np. w Afryce i części Azji, gdzie społeczności nie posiadają dostępu do systemu bankowego, a transakcje i płatności za dobra odbywają się głownie w formie gotówkowej, co wiąże się z wieloma utrudnieniami i ograniczeniami. Właśnie technologia blockchain jest tutaj idealnym, rewolucyjnym rozwiązaniem. Nie musimy wdrażać drogich i skomplikowanych systemów informatycznych, żeby oferować dziś płatności w oparciu o technologię blockchain. Dziś wystarczy załozyć wallet, czyli portfel i każdy obywatel z komórką i dostępem do internetu może w bezpieczny, tani i szybki sposób wysyłać pieniądze. Tym samym obecny system zostaje w 100% zastąpiony technologią blockchain i to możemy nazwać rewolucją. Natomiast ewolucja jest w tych obszarach, gdzie technologia blockchain wspomaga istniejące systemy i optymalizuje tylko wybrane obszary.

W których sektorach widzisz największy potencjał do wdrażania blockchain?

To jest trudne pytanie, ale myślę, że finanse, przemysł, transport, automotive, ubezpieczenia, ale też smart city, czyli wszędzie tam, gdzie mamy urządzenia IoT usprawniające życie w miastach.

W ramach serii wywiadów Miasta wyzwań 2033 z ekspertami, którzy wzięli udział w naszych warsztatach foresightowych, rozważamy czy nowoczesne technologie mogą stać się narzędziem pozytywnej zmiany w scenariuszach przyszłości polskich miast oraz przedstawimy potencjał wykorzystania nowoczesnych technologii w odpowiedzi na ich wyzwania. Raport dostępny jest do pobrania TUTAJ.

Marcin Rzetecki - Prezes Stowarzyszenia Blockchain Polska / Technical Outreach Specialist w Bitcoin Association BSV, posiada ponad 15-lat doświadczenia w krajowej i międzynarodowej branży IT oraz 6 lat w technologii blockchain. Autor licznych publikacji dotyczących technologii blockchain. Brał udział w licznych konferencjach blockchain w Polsce i w Europie jako prelegent. Współzałożyciel spółki Sappiamo, świadczącej usługi w kresie konsultingu blockchain. Aktywnie angażuje się w projekty blockchain na każdym etapie ich realizacji. Jego obszar specjalizacji obejmuje walidację wstępnej koncepcji biznesowej i technicznej z produktem końcowym, ekonomią tokenów oraz inżynierią ekonomii tokenów. Pracuje ponadto jako Technical Outreach Specialist w Bitcoin Association BSV z siedzibą w Zug w Szwajcarii. Jest również współzałożycielem i prezesem Stowarzyszenia Blockchain Polska. Największej polskiej organizacji zajmującej się propagowaniem wiedzy i budowaniem relacji biznesowych w zakresie technologii blockchain w Polsce.